Rezidba korijena voćaka

Rezidba voćaka je pomotehnički zahvat kojim se nastoji uspostaviti što bolja ravnoteža između rasta voćke i njene rodnosti. Naime, za redovitu rodnost potrebno je uspostaviti ravnotežu vegetativnog i generativnog rasta odnosno uspostaviti i održati ravnotežu između rasta, formiranja cvjetnih pupova i zametenih plodova.

Zimska rezidba krošnje kod voćaka kod nas je jedan od osnovnih pomotehničkih zahvata kojom se regulira rodnost. Međutim, kod nekih vrsta i sorata voća uz navedenu zimsku rezidbu krošnje, sve češće se primjenjuje i rezidba korijena.

Naime, rezidbom korijena direktno utječemo na smanjenje korjenove mase kod bujnih stabala te uspostavljamo ravnotežu rasta nadzemnog i podzemnog dijela voćke.

Utječemo na smanjenje bujnosti voćke, povećavanje rodnosti, a samim time i na povećavanje mase ploda.

Kod provedene rezidbe podzemnog dijela (korijena), dolazi do slabijeg rasta nadzemnog dijela, što u konačnici može rezultirati većom rodnosti i slabijom bujnosti. Slabija bujnost rezultira manjim brojem listova i slabijom ishranjenosti korijena, te dovodi do efekta „malo stablo“, urednija rodnost.

Osim navedenog rezidba korijena daje nam slijedeće rezultate:

• utječe na smanjivanje alternativne rodnosti, te na diferencijaciju cvjetnih pupova - naime, rezidbom korijena moguće je poništiti negativan utjecaj plodova, na diferencijaciju cvjetnih pupova i ostvariti redovitiju rodnost;
• pridonosi stabilnijem i boljem prinosu;
• omogućava intenzivan rast vlasastog korijenja - sorpcija Fe i Zn u samim plodovima jabuke nije u direktnoj svezi samo sa dužinom korijena, nego i sa volumenom vlasastog korijenja (slika 2.);
• omogućava lakše usvajanje mineralnih hranjiva (N, P, K, Ca, Cu, Mn, Zn, Mg), koji su neophodni za rast i razvoj biljke (ploda).

Nadalje, rezidbom korijena povećava se aktivnost citokinina, koji pospješuje transport kalcija, te se time poništava negativan učinak giberelina (ometa translokaciju kalcija u plodu).

Način i vrijeme rezidbe korijena

Korijen voćaka možemo rezati sa jedne ili sa obje strane voćke na udaljenosti od 20 - 50 cm. Ako provodimo rezidbu samo jedne strane tada režemo na manjoj udaljenosti, a ako je pak provodimo sa obje strane tada režemo na većoj udaljenosti od debla voćke.

Vremenski rezidbu korijena možemo provoditi tokom cijele godine. Međutim najveći utjecaj na smanjenje bujnosti postiže se rezom u proljeće prije početka otvaranja pupova. Ako rezidbu korijena provodimo prije otvaranja pupova smanjuje se veličina ploda što može imati prednost kod sorata velikog ploda i izrazite bujnosti.

Ovisno o tome što želimo postići određujemo i vrijeme rezidbe korijena.

Učinak rezidbe korijena ovisi o:

• bujnosti voćke,
• alternaciji,
• tipu tla i odnosima u tlu, te
• godišnjem rasporedu oborina odnosno mogućnosti navodnjavanja.

Stroj za rezidbu korijena

Za obavljanje rezidbe korijena koristi se oštri nož pričvršćen na radni organ traktora. Nož može biti ravan ili zakrivljen.

Rezidbu korijena, kao i nadzemnog dijela, treba provoditi stručno i u pravo vrijeme, jer se pokazala učinkovitom za smanjenje vegetativnog rasta, ali je zabilježen i negativni učinak na masu ploda i sam prirod. Naime, rezidba korijena ne daje jednake rezultate u svim godinama. U principu rez korijena dobro je provesti u godinama niže rodnosti.

Krivo provedena rezidba korijena (provedena u krivo vrijeme ili prejako) može imati za posljedicu prejako smanjenje volumena korijena, a time i prejako smanjen rast, velik udio manjih plodova, a može prouzročiti i jaku mrežavost plodova. U sušnim godinama moguć je i stres od suše.

U svakom slučaju potrebna je konzultacija stručnjaka i oprez da ne bi došlo do neželjenih posljedica.

Autor: Ana Batar, dipl. ing. agr., mr.sc. Zvonimir Vukov