Kako izbor podloge utječe na rodnost voćaka?

Podloge voćaka su komponente cijepa (kalema) koje budućem stablu omogućavaju da razvije korijenov sustav. Prema načinu nastanka podijeljene su na generativne (nastale iz sjemena) i vegetativne, nastale iz vegetativnih dijelova. 

Utjecaj vegetativne podloge na rodnost stabala uvjetovan je bujnošću i može se promatrati s više aspekata. Posebno su značajni utjecaji podloge na vrijeme početka plodonošenja, brzinu podizanja prinosa, prinos po stablu, prinos po jedinici površine (ha), ukupni prinos koju voćka ostvaruje tijekom životnog vijeka.

Slabije ili više bujne?

Kao opće pravilo može se uzeti da voćke kalemljene na slabo bujnim podlogama ranije počinju donositi plodove u odnosu na stabla cijepljena na bujnim podlogama. Najveći broj sorti jabuke kalemljenih na slabo bujnoj podlozi M 9 počinje plodonositi u drugoj  ili trećoj godini nakon sadnje, a na bujnim podlogama u sedmoj ili osmoj godini.

I vremenski period od pojave prvih plodova do punog roda je kraći kod sorti cijepljenih na slabo bujnim podlogama.

Brzina podizanja prinosa je veća, period početnog rađanja traje kraće, te se i ekonomski efekti brže postižu uzgojem na slabo bujnim. Ovo je posebno značajno za sorte koje prirodno imaju spor razvoj. Njihovim uzgojem na slabo bujnim podlogama pozitivno se utječe na početak rađanja i skraćivanje vremenskog razdoblja potrebnog za postizanje punih prinosa.

Kako podloga utječe na prinos?

Prinos po stablu je veći kod voćaka cijepljenih na bujnim podlogama. Dimenzije krošnje (krune voćaka), a time i rodna površina ovih stabala su veći. Prinos po jedinici površine (ha) je u obrnutoj proporciji s dimenzijama stabla.

Na slabo bujnim stabla su manja, prinos po stablu je manji, ali je broj stabala po jedinici površine (ha) veći, te je i ukupni ostvareni prinos veći. Broj stabala po hektaru jabuke na podlozi M 9 često je od od 3.000 do 5.000, a u nekim sustavima uzgoja i više (12.000 do 30.000).

Prinos koji se postiže u nasadima ovakvog sklopa je između 50.000 do 100.000 kg po hektaru. Kod iste sorte uzgajane na bujnijoj podlozi broj stabala po hektaru kreće se od 330 do 500, te i prinosi rijetko prelaze 30.000 kg po hektaru.

Može se pretpostaviti, jer egzaktnih ili točnih podataka nema, da je ipak ukupni prinos koji voćka ostvaruje tijekom životnog vijeka veći kod bujnih stabala.

Prednosti slabo bujnih podloga

Sorte na slabo bujnim podlogama imaju kraći životni vijek i period punog plodonošenja je kraći. Ima mišljenja da najveći ukupni prinos ostvaruju stabla voćaka na srednjebujnim podlogama. Kod ovih stabala period početnih prinosa je relativno kratak, a razlika u odnosu na slabobujne je jedna do dvije godine. Dužina životnog vijeka, a time i period punog plodonošenja, znatno je veći, često kao kod bujnih podloga.

Slabo bujne podloge su i dalje pravac u kojem će se voćarstvo razvijati

Ipak, prilikom odabira, prednost se po pravilu se daje onim podlogama koje će utjecati na smanjenje bujnosti stabla. Kalemljenjem sorti voćaka na podloge manje bujnosti, ostvaruje se niz komparativnih proizvodnih prednosti. Slabo bujne uvjetuju formiranje stabala manjih razmjera, koje ranije ulaze u period plodonošenja, obilnije rađaju, formiraju veći postotak prve i ekstra klase i ostvaruju veće prinose po jedinici površine (ha).

Bujnije podloge imaju prednosti onda kada primjena slabobujnih podloga ne daje ogovarajuće rezultate u uzgoju voćaka (loša kompatibilnost sa sortom, osjetljivost na sušu i zimski mraz, nemogućnost navodnjavanja voćaka).