Zašto može doći do prijevremenog opadanja plodova voćaka?

Kod voćaka u prva tri tjedna poslije cvatnje dolazi do prvog vala masovnog otpadanja plodova. Tada otpadaju neregularno oplođeni i zametnuti plodovi - oni zametnuti bez oplodnje, s malim brojem embrija ili oni u kojima je došlo do uginuća embrija.

Uzroci ovog otpadanja su biološki i ekološki, a javlja se i otpadanje uslijed zasjene i slabe ishranjenosti voćaka.

Uzroci kod jabučastih voćaka

Kod jabučastih voćaka 10 do 20 dana poslije cvatnje i zametanja dolazi do prvog masovnijeg otpadanja. Osnovni uzroci su poremećaji u oprašivanju i oplodnji. Otpadaju plodovi u kojima je došlo do abortiranja većeg broja embrija, kao i plodova s malim brojem formiranih embrija. Najviše otpadaju plodovi kod cvjetova koji su kasnije stupili u fenofazu punog cvjetanja.

Također, više otpadaju plodovi s rodnog drveta, čiji položaj u krošnji ne osigurava dobru osvijetljenost i ishranu (zagušeni i nedovoljno osvijetljeni dijelovi) u odnosu na rodno drvo dobro smješteno u krošnji. Osim toga, triploidne sorte pokazuju izraženo otpadanje, što se može umanjiti dobrim izborom i rasporedom oprašivača u voćnjaku.

Intenzitet ove pojave u ovoj svibanjskoj fazi je veći sa slabo ishranjenih stabala i u godinama s nepovoljnim klimatskim uvjetima za oplodnju. U godinama kada dolazi do pojave niskih temperatura u početnoj fazi razvoja ploda, javljaju se oštećenja na plodovima, koja ovise od stupnja zahlađenja i dužine trajanja niskih temperatura, i mogu izazvati otpadanje plodova.

Mladi plodovi jabuke i kruške stradaju na temperaturama - 1,1°C do - 2,7°C. Mrazevi slabijeg intenziteta ne moraju izazvati masovniju pojavu, ali izazivaju oštećenja u vidu nekrotičnog prstena u vršnom dijelu ploda, koji utječe na njegov estetski izgled.

Kada se pojavljuje drugi i treći val?

Kod koštičavih voćaka prvo masovno otpadanje plodova javlja se 2 do 3 tjedna nakon cvatnje. U početku otpadaju plodovi s neoplođenim jajnim stanicama, a kasnije i plodovi u kojima je došlo do ranog abortiranja embrija. U ovoj fazi otpada relativno veliki broj zametnutih plodova s raznim defektima, i u povoljnim uvjetima za oplodnju kod svih vrsti i sorti koštičavih voćaka.

Drugi period kod koštičavih voćaka javlja se u fazi odrvenjivanja koštice, i kod ranih sorti počinje ranije, a kod kasnih sorti kasnije, zbog razlike u brzini razvoja ploda. U ovoj fazi otpadaju plodovi u kojima je, tijekom rasta i razvoja, došlo do abortiranja embrija.

Ostali periodi otpadanja plodova voćaka (jabučastih i koštičavih) su lipanj (kod koštičavih voćaka i kod promjene boje plodova) i treći val je u fazi zrenja - pred berbu.