Uljana repica - važan usjev za pčelinju pašu

Uljana repica je, uz soju i suncokret, najvažnija uljana biljna vrsta kontinentalnog klimata. Površine pod uljanom repicom u svijetu su u poslednjoj deceniji u porastu. Najveće površine zasijane pod ovom uljaricom u Evropi su u Francuskoj i Njemačkoj. Uljana repica i to pretežno ozima forma, sve je interesantnija i poljoprivrednicima u susjednoj Srbiji.

Razlog za to leži prije svega u visini otkupne cijene merkantilnog sjemena. Visoka otkupna cijena proizašla je iz potrebe za sirovinama u prerađivačkoj industriji jer se smatra da je ulje uljane repice među najkvalitetnijim sirovinama, kada se usporede ulja drugih uljarica. Ono ne sadrži eruka kiselinu, pa se koristi i u ishrani ljudi. Povećanjem površina pod ovom uljanom biljkom u Srbiji, raste i njen značaj kao prve pčelinje paše.

Biljka brzog rasta i kraće vegetacije

U domaćim agroklimatskim uslovima gaji se ozima forma uljane repice jer je rodnija od jare. Ozima uljana repica sije se od kraja augusta do 20. septembra pa i u produženim sjetvenim rokovima. Tokom jeseni formira snažnu lisnu rozetu. U proljeće, sa početkom vegetacije, počinje relativno brz rast i razvoj stabla koje se grana. Jara uljana repica sije se krajem marta i gaji se, prvenstveno, u područjima kraće vegetacione sezone. Cvjetanje kod obje forme je u vidu duge, rastresite, grozdaste cvasti, koja ide postepeno od osnove prema vrhu. Cvjetanje je sukcesivno i po granama, prvo počinje na centralnoj, a zatim i na bočnim granama.

Preporuke za sjetvu uljane repice

Kao i kod svih biljnih vrsta iz porodice kupusnjača, odnosno krstašica, cvijet uljane repice je četvorodjelni i elementi cvijeta su poredani u obliku križa. Građa cvijeta omogućava stranooplodnju pomoću insekata. Osim oprašivanja pomoću polinatora, prisutno je i oprašivanje pomoću vjetra, kao i samooplodnja. Uljana repica je dvopolna biljka i cvijet sadrži i muške i ženske dijelove.

Faza cvjetanja ozime uljane repice počinje, po pravilu, krajem aprila - početkom maja i traje 22 do 45 dana. Uljana repica je jedna od značajnijih paša za razvoj pčelinjeg društva - za odgajanje legla, obnavljanje i jačanje zajednice. Brzina proljetnog razvoja društava zavisi od važnih izvora nektara i polena, kao što su vrbe, voće i najvažnija, uljana repica. I jara forma biljke, koja cvijeta u junu, atraktivna je za pčelinju pašu. U poređenju sa ozimim sortama uljane repice, jare sorte imaju 50% manju produkciju nektara i 50% veću proizvodnju polena, objašnjava diplomirani inženjer ratarstva i povrtarstva, Nenad Nešović, iz PSSS Kraljevo.