Kako i kada obaviti zimsku rezidbu leske?

Neobična voćka, leska, za razliku od drugih vrsta koje cveta u proleće, ona cveta zimi i to od decembra do marta. Ova višegodišnja voćna vrsta se može gajiti kao stablo ili žbun. Kao stablo najčešći uzgojni oblik je kotlasta kruna ili piramidalna krošnja.

Uzgojni oblik i rezidba

Kod žbunastog, koji je kod nas i najčešće zastupljen, rastojanje između žbunova je 5×5 ili 5×4 metra. Formiranje ovog uzgojnog oblika počinje tako što se nakon sadnje, posađene sadnice prikrate na visinu oko 20-30 cm.

"Tokom vegetacije po žbunu se ostavlja četiri do pet izdanaka, koji su pravilno raspoređeni u obliku kruga udaljenih jedni od drugih oko 50 cm", navodi Saša Galić, savetodavac u Resoru za pružanje savjetodavnih usluga Ministarstva poljoprivrede RS, te dodaje da se u drugoj godini, vrši slabije prikraćivanje izdanaka u cilju što boljeg grananja i dobijanja što većeg broja sekundarnih grančica te uklanjanja konkurentnih izdanaka.

Kako odlučiti koji uzgojni oblik leske je najbolji?

Leska rađa na jednogodišnjim prirastima dužine 15-25 cm zavisno od sorte. S obzirom na to da je izrazito heliofitna voćka, svi letorasti koji rastu ka unutrašnjosti žbuna ili imaju nepovoljan rast, uklanjaju se do osnove. 

"Suština je da se dobije maksimalno osvetljena unutrašnjost žbuna jer se na taj način postiže dobro diferenciranje cvetnih pupoljaka kao i dobra prozračnost istog", ističe Galić.

Kod leske, osim u izuzetnim slučajevima, poput šteta uzrokovanih gradom, ne treba primenjivati oštru rezidbu i uglavnom se izvodi blaga. Kao i kod svake druge voćne vrste kod već formiranog žbuna, ona se vrši na način da se nastoji održati odnos između nadzemnog i podzemnog dela voćke te uzgojni oblik. Tokom perioda zimskog mirovanja, najbolje je izvoditi zimsku rezidbu kada su temperature iznad 0°C.

Smatra se da leska ima najduži period cvetanja, koji započinje već u jesen, kada se pojavljuju muški cvetovi - rese, a zatim u februaru, martu ili aprilu kada se pojavljuju ženski cvetovi - pup. Uglavnom se preporučuje vršenje rezidbe nakon što se pojave prvi ženski cvetovi te shodno tome i prilagoditi rezidbu.

Uzgoj lešnika nezahtevan - najviše posla oko sakupljanja plodova

"Suština rezidbe se sastoji na uklanjanju suhih, slabih, isprepletenih, deformisanih grana te onih koje rastu ka unutrašnjosti žbuna ili imaju previše vertikalan rast", navodi savetodavac, pojasnivši da se takve grane uklanjaju do osnove, a ostale se proređuju po sistemu "riblje kosti". 

Prikraćivanje ramene grane

Ramene grane u žbunu mogu dostići visinu od četiri do pet metara. Kako bi se sprečilo njihovo izduživanje te premeštanje rodnih elemenata na periferiju žbuna i sprečilo zasenjivanje žbunova iz sledećeg reda, potrebno je izvršiti njihovo prikraćivanje. Ono se izvodi tako što se na ramenim granama izvodi rezidba na bočni prirast. Posle 15-20 godina zavisno od kondicije zasada, žbun je potrebno podmladiti jer mu produktivnost opada.

"Na ramenim granama dolazi do smanjenja prinosa, pa je u tom smislu izrođene potrebno zameniti. To je postupak koji se ne izvodi odjednom, već u periodu od dve do tri godine, postepeno zamenjujući izrođene grane", ističe Galić.

Na mesto uklonjene grane dolazi nova koja se postepeno formira u žbunu kako bi zamenila uklonjenu izrođenu ramenu granu. Tako se osigurava redovan i stabilan prinos po žbunu. Letna rezidba, koja se obavlja u periodu juni-juli, ima za cilj bolju diferencijaciju cvetnih pupoljaka za narednu vegetaciju, a radi se proređivanjem viška mladara koji crpe hranjiva te i onih koji nisu potrebni za uzgojni oblik.