Redovna njega papaka povećava količinu mlijeka do 15% i sprečava jalovost krava

U savremenom intenzivnom govedarstvu njega papaka ima izuzetno veliki značaj. Visoko produktivna grla se uglavnom veoma malo kreću, pa im papci prerastu, što dovodi do teških oboljenja. Zato je neophodna stalna njega papaka koja se sastoji u stalnom održavanju higijenskih uslova i povremenom orezivanju preraslih papaka (najmanje 2 puta godišnje), jer rožina papaka neprekidno raste i to oko 1 cm mjesečno. 

Oboljeli papci su često izvor infekcije

Papak je dio tijela koji nosi cjelokupnu tjelesnu masu goveda i neprestano je izložen štetnim faktorima spoljašnje sredine. Oboljeli papci su veoma često izvor infekcije i takva grla nerijetko imaju upale vimena, zglobova, tetiva i probleme sa sterilitetom.

Jedna od najvažnijih mjera koja se koristi za njegu papaka je postupak orezivanja ili korekture papaka. Da bi se sprječile posljedice u vidu nepravilnih stavova nogu, šepavosti, ili nekog drugog težeg oblika oboljenja papaka, orezivanje papaka predstavlja nužnu preventivnu mjeru. Pravilnim i redovnim orezivanjem, održava se pravilan oblik i veličina papaka i time stvara mogućnost da krava stoji sigurno i da se pravilno kreće.

Obezbjedite potrebne uslove

Za uspješno, pravilno orezivanje papaka treba obezbjediti sve potrebne uslove:

• stručno-obučeno osoblje;
• potreban alat i pribor;
• odgovrajuće fiksiranje krava;

Primarna stavka za sprovođenje ove mjere svakako predstavlja osposobljen stručni kadar. Imajući u vidu da se djelimično teoretsko stručno znanja iz ove oblasti stiče u srednjim školama vetrerinarske i poljoprivredne struke, kao najpouzdanija opcija bi bila sprovođenje specijalnog kursa, odnosno proširene praktične obuke za svršene ili aktivne učenike ovog usmjerenja.

Kao drugi uslov za uspješno obavljanje ovog postupka neophodno je obezbjediti potreban alat i pribor. Ovaj specifični zanat se može obavljati korišćenjem manuelnih sprava ili električnih uređaja za jednu ili višenamjenskih operacija. U svakom slučaju, najbolje je ako se obezbijedi čitava garnituara namjenskog alata. 

Alati za orezivanje papaka

Komplet za orezivanje papaka sadrži:

• Kliješta koja služe za skraćivalje papaka, odnosno odstranjivanje viška na vrhovima, a eventualno i skidanja sa strane;
• Makaze koje se sve više upotrebljavaju za skidanje viška sa ivica papaka;
• Garnitura specijalnih noževa ("rajsera") za sječenje papaka. Oni mogu biti raznih oblika (modela), sa oštricom s jedne strane (lijeve ili desne), da bi se izbjegla povreda pri radu, ili sa obostranom oštricom, što je rijeđe. Sječiva noževa mogu biti razne dužine ili debljine. Bez obzira na model, nož mora biti vrlo oštar, što omogućuje lakši i kvalitetniji rad;
• Kratko glijeto sa rukohvatom na suprotnom kraju, čija je namjena skidanje i obrada donjeg dijela papaka (tabana);
• Dugačko glijeto – primjenjuje se za skidanje ivice papaka;
• Drveni čekić (male veličine), koji se koristi kao pomoćni alat uz glijeto;
• Turpija se upotrebljava za završnu, finu obradu papaka pri njihovom formiranju;
• U pribor za korekturu papaka ulazi drveni podmetač na koji se postavljaju papci prilikom orezivanja ali bez upotrebe boksa.

Ipak i pored svih navedenih i opisanih alata, danas primat u ovom postupku imaju električna rezna ploča i ugaona električna brusilica, koje omogućavaju lakše, brže i kvalitetnije orezivanje papaka. 

Fiksiranje nogu goveda

Treći faktor za funkcioniisanje ove mjere je odgovrajuće fiksiranje goveda. Poznato je da se ovaj postupak primjenjuje u govedarstvu za različite potrebe, može se zaključiti da je to određeni način kojim se postiže smirivanje, sputavanje kretanja, odnosno pojedinih dijelova tijela, kako bi se mogli sprovesti određeni zahvati. 

U skladu s tim, nužno je izvršiti fiksiranje kao redovnu mjeru za održavanje zdravlja nogu i papaka. Sa druge strane fiksiranje goveda je neophodno, jer se istovremeno štite i čuvaju ljudi koji obavljaju ovu intervenciju. 

Postupak fiksiranja prednjih nogu može se uraditi na dva provjerena načina.

• Prvi način, nešto složeniji, započinje postavljanjem (jednostrukim obmotavanjem) konopca oko kičice, potom prevlačenjem (prebacivanjem) konopca preko grebena na suprotnu stranu prednjeg dijela tijela i povlačenjem sve dok se noga ne savije uz nadlaktnu kost.
• Drugi način zasniva se na upotrebi tzv. bremze-stezača koji se formira jednostrukom ili dvostrukom omčom od konopca postavljenom iznad zgloba, tako da se između nje i podlaktice podvuče kraća drvena palica ili motka i uvrće na jednu stranu, izazivajući pritisak i bol kod životinje, a takođe i savijanjem uz nadlakatnu kost.

Fiksiranje zadnjih nogu može se izvršiti na više načina

• hvatatanjem i snažnim povlačenjem koljenog nabora lijeve ili desne noge (shodno potrebi) u pravcu repa i slabina;
• postupak koji se zasniva na sličnom principu kao i predhodni, s tim što se ovdje primjenjuje povlačenje repa između nogu, a zatim preko nabora na koljenu, snažnim povlačenjem nagore, ka leđima;
• Postupak za koji se koristi tzv. repna bremza – podizanjem i savijanjem korjena repa ka leđima;
• Metod klasične bremze-stezača podkoljenice, koji podrazumjeva postavljanje omče iznad skočnog zgloba i palice (prilagođene motke) kojom se ista uvrće;
• Metod podizanja zadnje noge, pri čemu dva pomoćna lica postavljaju dugu drvenu motku ispred skočnog zgloba i ravnomjerno je podižu i pomjeraju unazad, što omogućava podizanje zadnje noge.

U savremenom govedarstvu svaka veća farma krava ima boks za fiksiranje životinja i on u mnogome olakšava orezivanje i njegu papaka.

Poslije orezivanja - dezinfekcija

Poslije orezivanja  treba uraditi  dezinfekciju papaka i ona treba da bude redovan postupak. Ona se izvodi relativno jednostavno, nije skupa, a njen učinak je veliki. Za dezinfekciju se koriste 3-5% rastvor formalina, ili 5-6% rastvor bakarnog sulfata koji povoljno djeluje i na očvršćivanje rožine papaka i time sprečava njeno pucanje. U tu svrhu koriste se kade i udubljenja u betonskim podlogama.

Redovnom njegom papaka i nogu, održava se dobro zdravlje krava, povećava se količina mlijeka i do 15%, a sprečava se i jalovost krava.

Autor: Svjetlana Mičić, Savjetodavna Srpske